Τριάντα έξι ώρες βροχής με πρωταγωνιστή τον έρωτα

Τριάντα έξι ώρες βροχής με πρωταγωνιστή τον έρωτα

της Όλγας Αντωνιάδου

Κάθε φορά που διαβάζω ένα ακόμη βιβλίο του Πασχάλη Πράντζιου έχω την αίσθηση πως ο συγγραφέας σε κάθε καινούριο του μυθιστόρημα ξεπερνά τον εαυτό του και μας παρουσιάζει με διαφορετικό τρόπο τη νέα μορφή της έμπνευσής του. Με εντυπωσιάζει αυτό. Το να βλέπουμε έναν σύγχρονο έλληνα συγγραφέα που δεν επαναλαμβάνεται από βιβλίο σε βιβλίο, που τολμά να αγγίζει θεματικές διαφορετικές κάθε φορά και να μας εκπλήσσει με την προσέγγισή του, αν μη τι άλλο είναι εντυπωσιακό. Ο συγγραφέας με τα άριστα ελληνικά του, με τη λογοτεχνική του γλώσσα να γίνεται όλο και καλύτερη καταφέρνει να μας παραδίδει κείμενα ξεχωριστά, βιβλία που σέβονται την αισθητική του αναγνώστη. Οφείλουμε να του το αναγνωρίσουμε αυτό.

     «Τριάντα έξι ώρες βροχής» ο τίτλος του νέου μυθιστορήματός του, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Κλειδάριθμος» και η αλήθεια είναι ότι διαβάζεται σε χρόνο πολύ μικρότερο από τον αναγραφόμενο στον τίτλο. Όσο για τη βροχή, προαιρετική για να το διαβάσεις, απαραίτητη όμως για να το κατανοήσεις. Γιατί στο μυθιστόρημα αυτό η βροχή πρωταγωνιστεί, όπως πρωταγωνιστεί και η φύση με τις εναλλαγές της, κάθε φορά που τα συναισθήματα των ηρώων μεταλλάσσονται. 

Το βιβλίο αφορμάται από το μυθολογικό περιβάλλον της Φαίδρας και του Ιππόλυτου, μα δεν μένει εκεί. Θα λέγαμε πως ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τον μύθο ως μέσο για να μιλήσει για τον Έρωτα. Με όπλο την αφορμή και με την ξεχωριστή πένα του μας παρέδωσε ένα βιβλίο άριστο ως προς τη δομή, την πλοκή και την ψυχογράφηση των ηρώων του, τη στοχοθεσία και τη σκηνοθεσία του. 

Οι «τριάντα έξι ώρες βροχής» κρύβουν στις σελίδες τους ένα εγκώμιο, ένα δοκίμιο σχετικά με τον Έρωτα  (με το Ε κεφαλαίο), την παντοδυναμία του και τη χειμαρρώδη ορμή με την οποία κατακλύζει την ψυχή του ερωτευμένου. Ένας βαθύς και ουσιαστικός προβληματισμός σχετικά με την ηθική του έρωτα είναι το «τριάντα έξι ώρες βροχής». 

Πράγματι, περιδιαβαίνοντας τις σελίδες του μυθιστορήματος βλέπουμε με μια διαύγεια και μια καθαρότητα διεισδυτική την περιγραφή όλων των πτυχών της σκέψης και όλων των σταδίων που οδηγούν στην παραφορά του έρωτα. Με βλέμμα ψύχραιμο και απολλώνια καθαρότητα στη σκέψη, στην έκφραση και τη μορφή παρουσιάζεται με λεπτομέρεια και με διάθεση αναλυτική και φιλοσοφική, όλο το θυμικό του έρωτα, το παράφορο και πέραν της λογικής διονυσιακό συναίσθημα, που σπέρνει τον πανικό και καταλύει κάθε λογική και ηθική. 

Εντούτοις, σε μια σχέση ερωτική όπως αυτή της Φαίδρας και του Ιππόλυτου, ο προβληματισμός σχετικά με την ηθική, τα πρέπει και τις κοινωνικά ορθές, τις αποδεκτές αλλά και τις απαράδεκτες συμπεριφορές έρχεται αυτεπαγγέλτως. Ο έρωτας της Φαίδρας προς τον γιο του άντρα της όμως, στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται από την αρχή, χτίζεται πάνω στις σκέψεις, στις ενοχές και τις αντιστάσεις της ηρωίδας και του εραστή της φωτίζοντας το κοινωνικά ανεπίτρεπτο (το ερωτικό πάθος και τη συνεύρεση της μητριάς με τον προγονό της) με κατανόηση και τρυφερότητα, με μια ματιά σύγχρονη και απαλλαγμένη από επικριτική διάθεση.

Ταυτιζόμενοι με τον αφηγητή- που συχνά αποστρέφει ευθέως τον λόγο στον αναγνώστη- αποδεχόμαστε την παντοδυναμία του Έρωτα και τη συνακόλουθη ανθρώπινη αδυναμία να του αντισταθεί και να του αντιτάξει λογική, πρέπει και ηθική. Έτσι, ο μύθος αυτονομείται στα χέρια του συγγραφέα, η πλοκή διαφοροποιείται κάτω από τη νέα οπτική και ερμηνεία του έρωτα. Ωστόσο  η δομή της τραγωδίας είναι εκεί, δυναμικά παρούσα στο στήσιμο της πλοκής, στη δέση στη λύση και την κάθαρση. Κι οι ήρωες πλασμένοι «κατά το εικός και το αναγκαίον» του Αριστοτέλη.

Ωστόσο, διαβάζοντας το βιβλίο, αυτό που μένει δεν είναι η πλοκή και οι ήρωες, η Φαίδρα, ο Ιππόλυτος ο Θησέας και οι συγκρούσεις τους –εσωτερικές και εξωτερικές- δεν είναι ούτε και ο σοφός παντογνώστης γερο Μένης που επεμβαίνει καθοριστικά στην πορεία των πραγμάτων, προκαλεί τροπές και ανατροπές. Αυτό που μένει, τελικά, είναι ο στοχασμός στην ουσία του Έρωτα και την ουσία της Ηθικής.  Ένας στοχασμός βαθύς, ουσιαστικός και αξιόλογος, πλεγμένος αξεδιάλυτα μέσα στην ιστορία και τις σκέψεις των ηρώων που σκιαγραφούνται με δύναμη και διαύγεια προφέροντας τροφή στη σκέψη και αρτιότητα στην αισθητική!